wszystkie notatki od 18 II do 6 V.doc

Lektura:

Tatarkiewicz – historia filozofii

Reale – historia filozofii starożytnej (4 tomy) – 2 pierwsze tomy najważniejsze

Compleston – historia filozofii (11 tomów)

Filozofia – gr. - nauka, umiłowanie mądrości

Filozofia – dziedziny, podział:

·         etyka – nauka o powinnościach, dobro / zło

·         estetyka – piękno / brzydota (Baugarden, Kant)

·         teoria poznania – prawda / fałsz

·         metafizyka – byt (i ontologia)

·         logika

Shlik, Platon, Hegel, Arystoteles, Tales

Filozofia – „umiłowanie mądrości” - ten, który dąży do mądrości to osoba, która podróżuje i zbiera wiedzę (jakby podróżnik). Wiedza wynikająca z podróży.

·         Filo – skłonność do, predyspozycja, talent do, dar do...

·         Sophia – pewna mądrość na pewien temat

TALES Z MILETU

próba wyjaśnienia skąd się wziął świat,

co jest przyczyną świata,

co stanowi jego istotę?

Dla Talesa jest to woda

wszystko bierze się z wody, ma swój początek w wodzie, a później do niej wraca

Anaksymander – apeiron (bezkres)

Anaksymenes – powietrze

Heraklit – ogień

Empedokles, Anaksagoras – mieszanina różnych elementów (woda, ogień, ziemia, powietrze, siła (miłość i niezgoda)

HERAKLIT Z EFEZU

Próby zrozumienia świata?

Arche – podstawową istotą dla Heraklita był ogień

Panta Rei – wszystko płynie

dzięki temu, że wszystko się zmienia, jest pewna stałość

Rozum = Logos (duch rządzący światem, mający pewną doskonałość, czuwający i ustalający)

|

doświadczenie zmysłowe,

rozum, dedukcja

PARMENIDES

„byt jest, niebytu nie ma”

to co jest to jest

o niebycie nie możemy nawet myśleć, bo gdy go pomyślimy to (już) jest

(jest w umyśle, ale jednak w pewien sposób jest)

SOKRATES

nic nie napisał, ale żył, bo pojawia się w zapiskach innych filozofów i innych autorów poetyckich, literackich

porównuje się go do Jezusa

·         nic nie napisali

·         głosili pewien pogląd na życie – nauczanie do działania, poświadczanie czynem (dobro czy zło)

Sokrates jako członek wspólnoty był wojskowym, żonatym z Ksantypą

podobno „chodem bocianim” przestraszył przeciwne wojsko

Oskarżony o podważanie wiary w bóstwa (demoralizacja młodzieży)

Etyka – najważniejsze osiągnięcie. Sokrates zajmował się tym, co jest dobre, co należy czynić.

Areté = cnota (umiar dostosowany do okoliczności, właściwe wykonywanie władzy)

·         żyjąc wiemy co jest dobre

·         jest związane z pożytkiem
tylko to co jest pożyteczne i przynoszące szczęście jest cnotliwe

·         prymat wiedzy w etyce (intelektualizm etyczny)
wiedza na temat dobra => gdy wiemy co jest dobre, to zobowiązuje to nas do tego, by czynić to co jest dobre
gdyby ktoś wiedział, że robi źle, to by tego nie robił

·         cnota jest tylko jedna

powinniśmy zgłębiać, poszukiwać pewną mądrość a nie wiedzę

mądrość =/= wiedza

jest jedna pewna metoda wydobywania wiedzy:

metoda akuszeryjna - maieutyczna

(metoda druga - elenktyczna)

„Dialog Platoński” - wyrocznia mówi, że Sokrates jest najmądrzejszym wśród ludzi

„Wiem, że nic nie wiem”

ciągle poszukujemy mądrości, której nigdy nie znajdziemy. Niewiele jest tego co wiemy. Ta postawa wpływa na Platona → filozof to osoba, poszukująca wiedzy, zawieszona między brakiem i bogactwem wiedzy.

Mądrość może rozwijać się w żywym dialogu a nie słowie pisanym.

PLATON

(nawiązują do niego: Plotyn, Augustyn, Plaithed „filozofia skończyła się na Platonie”)

Platon wcześniejszy

Platon późniejszy

Poznanie (rodzaje):

·         rozumowe

·         zmysłowe

Episteme – wyjście z jaskini

Doksa – przypuszczenia, mniemania, wydawanie, gdybanie = cienie w jaskini = wydaje się, że to co się widzi to prawda, a jest to fikcja

najważniejsze są Idee:

to co nam pomaga w poznaniu to wiedza wrodzona z poprzedniego życia (zapominamy tą wiedzę po narodzinach, ale potrzeba nam kogoś, kto wydobędzie tą wiedzę)

Na Platona wpłynęła myśl Orficy:

świat to coś za karę, zostaliśmy zrzuceni do dołu za karę, za coś złego

Stopnie poznania:

·         dyskursywny – przy pomocy rozumu, posiadamy pewne pojęcia → dzięki temu można rozprawiać o ideach

·         intuicyjny – bezpośredni dostęp do idei

o        ekstatyczny – ekstaza, pełne poznanie boga
czasami wyznaczany jako 3 stopień poznania

Trójpodział duszy:

·         rozumna – cnota, umiar

·         impulsywna – męstwo, właściwe kierowanie się (nie wzniecanie walki, bronienie się)

·         pożądliwa – panowanie nad sobą, poszukiwanie tego co istotne)

Arystoteles – uczeń Platona (akademii platońskiej)

1. w przeciwieństwie do Platona stwierdza, że najpierw musimy doświadczyć (zmysłami), a później dopiero możemy postrzegać (rozumem)
2. włączał nauki ścisłe do filozofii (naukowa refleksja nad światem)
3. .

4. .

5. .

sądy:

1. 1. 1. w podmiocie
      2. w orzeczeniu

subsuncja – sądy ogólniejsze wchłaniają mniej ogólne

(na zasadzie: Sokrates jest śmiertelny. Sokrates jest człowiekiem. Wszyscy ludzi są śmiertelni, więc Sokrates też jest śmiertelny.)

6. Podział filozofii:

7. eudajmonia – zdobywanie doskonałości

·         etyka - cel

·         zasada złotego środka: znajduje się między dwiema skrajnościami

·         Cnota:

o        etyczna

o        diagnostyczna

NEOPLATONIZM

dzięki temu rozwinęło się pojęcie myśli chrześcijańskiej

Filon z Aleksandrii

rozwijał myśl Platona dot. dualizmu

Dualizm

·         Bóg – Świat

·         Dusza – Ciało

·         Dobro – Zło

Monizm

(Jedna materia, z której wszystko się wywodzi)

wszystko co istnieje jest gradacją jednej substancji

Bóg Materia (świat)

\_______________________/

|

Bóg z bytu wyższego, czystego graduje do bytu niższego (materii)

Bóg

|

Logos

(Aniołowie, pośrednicy między Bogiem a światem)

|

Materia

Bóg

(zawiera Idee, jest bytem najwyższym)

|

Idee

(myśli, siły Boga)

|

Logos

(Aniołowie, pośrednicy, umożliwiają przenikanie myśli Boga do ludzi)

|

Materia

Plotyn

Jednia

(emanacja, proces emanowania części boskości)

(doskonałość Boga powoduje wypierania, wylatywanie

drobin doskonałości, która się przekształca)

|

Duch

(dalej emanuje, wyrzuca pewne szczątki, które stają się Duszą)

(zawiera Idee)

|

Dusza

(świat psychiczny, jest duszą świata, w którym zawierają się wszystkie dusze jednostkowe)

(dzieli się na duszę wyższą <ciągnie do Ducha> i niższą <ciągnie do materii>)

(dusza niższa schodząc w dół zapomina, że powinna iść w górę)

|

Materia

Rozum ludzki pozwala na wejście, na poznanie Ducha i Idei, ale nie pozwala na dotarcie do Jedni.

Żeby dotrzeć do Jedni potrzebna jest Ekstaza.

Św. Augustyn

Bóg - Świat

Dusza oraz Łaska

(pochodzą od Boga)

To co najważniejsze to Bóg (i Dusza)

Świat jest zły, bleeeeeee ;-P

Rozum kieruje człowiek na świat

A kierować powinniśmy się Duszą, która kieruje do Boga

Dusza jest w nas

nic nie nakłania Boga do udzielenia Łaski

Łaskę udziela ze względu na własne „widzi mi się”

Bóg może wszystko, wszystko zależy od Boga

Predyscynacja – wybranie przez Boga do udzielenia Łaski???

Jeśli będziemy poznawać siebie i Boga, będziemy wiedzieć co jest dobre.

Zła nie ma. Zło jest brakiem dobra.

Bóg jest:

·         najwyższym dobrem

·         najwyższym stopniem poznania

·         przyczyną wszelkiego dobra

·         miłością

Przewaga duszy nad ciałem.

Dusza nie potrzebuje niczego więcej do swojego istnienia,

ciało potrzebuje.

Dusza jest czymś samoistnym, ciało nie.

Duszę znamy, ciało jest przeszkodą do poznawania, trzeba ją poznawać.

Przewaga duszy nad rozumem.

Irracjonalizm i przyziemność.

Zapowiedział, że w ogóle nie będzie pytał o DATY,

bo ich nie lubie :D i za to go lubię XD

Filozofia chińska

wyróżnia się 6 szkół

1. Szkoła RU (czyt. żu)

·         związana z literatami, która starała się tworzyć teorię dworską, sztuki, rytualnego zachowania się, itp.

·         Zapoczątkowana przez Kŏngzi (mistrz Kong; zi – oznacza mistrz)

2. Szkoła MO

·         wojowników, krytykowali szkołę RU, wprowadzając bardziej praktyczną naukę państwa

·         założyciel Mozi (mistrz Mo)

3. Szkoła TAO

·         założyciel Laozi (mistrz Lao)

·         szkoła okultystyczna

4. Szkoła NAZU

·         zajmowała się językiem, nazwami (tj. Semiotyka współcześnie +/-)

5. Szkoła YIN-YANG

·         szkoła okultystyczna

6. Szkoła Legistów

·         zajmowali się prawem