Rycertswo śląskie do końca XII w. _ biogramy i rodowody - Marek Cetwiński (1982, Zakład Narodowy im. Ossolińskich)(1).pdf

(3295 KB) Pobierz
339150803 UNPDF
PRACE WROCŁAWSKIEGO TOWARZYSTWA NAUKOWEGO
TRAVAUX DE LA SOCIÉTÉ DES SCIENCES ET DES LETTRES DE WROCŁAW
SERIA A NR 229
MAREK CETWIŃSKI
RYCERSTWO ŚLĄSKIE
DO KOŃCA XIII w.
BIOGRAMY I RODOWODY
WROCŁAW
WROCŁAW • WARSZAWA • KRAKÓW • GDAŃSK • ŁÓDŹ
ZAKŁAD NARODOWY IM. OSSOLIŃSKICH
WYDAWNICTWO POLSKIEJ AKADEMII NAUK
1982
Redaktor tomu:
Adam Galos
Publikację opiniowali do druku:
Marian Haisig i Kazimierz Jasiński
Wydano z pomocą finansową Polskiej Akademii Nauk
Zakład Narodowy im. Ossolińskich — Wydawnictwo. Wrocław 1982.
Nakład: 1400 egz. Objętość: ark. wyd. 17,50, ark. druk. 15,50. Papier
druk. sat. kl. IV, 70 g, 61 X 86. Oddano do składania 19 X 1981
Podpisano do druku 30 VI 1982. Druk ukończono w lipcu 1982
Wrocławska Drukarnia Naukowa. Zam. 1014/81. H-8. Cena. zł 175.—
(po s. 232).
RYCERSTWO ŚLĄSKIE DO KOŃCA XIII W.
BIOGRAMY I RODOWODY
WSTĘP
Praca niniejsza jest chyba pierwszą od czasów artykułu Pau-
la Pfotenhauera ( Die funfzig Ritter, ZfGS, t. 26 : 1892), próbą
napisania tekstu złożonego wyłącznie z samych przypisów. W is-
tocie stanowi ona zbiór uporządkowanych wiadomości źródło-
wych będących podstawą wniosków przedstawionych przeze mnie
w książce "Rycerstwo śląskie do końca XIII w. Pochodzenie-
-gospodarka-polityka" wydanej we Wrocławiu w 1980 r. i pier-
wotnie miała formę aneksu do mojej pracy doktorskiej.
Zasadniczą częścią niniejszej pracy są ułożone alfabetycznie
biogramy feudałów świeckich. Zgrupowałem je w trzy oddzielne
ciągi: dla XII wieku, dla Opolszczyzny i Dolnego Śląska w XIII
w. Biogramy te mają następującą formę: składają się z hasła
złożonego z imienia i ewentalnie przezwiska danej osoby, wy-
mienienia urzędów i ważniejszych faktów genealogicznych. Sam
biogram rejestruje w porządku chronologicznym wszystkie po-
świadczone źródłowo fakty z życia feudała. Z reguły są to nie-
mal wyłącznie wiadomości zaczerpnięte z list świadków średnio-
wiecznych dokumentów. Ponieważ świadkowanie stanowi świa-
dectwo aktywności społecznej średniowiecznego feudała, dlatego
też starałem się zebrać starannie wszystkie tego typu informacje
podając równocześnie imię wystawcy dokumentu, czas i miej-
sce wystawienia. Elementy te mogą w moim przekonaniu być
pomocne w odtwarzaniu biografii, notują bowiem stopień zaży-
łości pomiędzy poszczególnymi osobami, ich pozycję społeczną,
ruchliwość, oraz pozwalają dzięki datom granicznym oznaczyć
okres aktywności publicznej rycerza. Interesujące może też być
tempo awansowania w hierarchii urzędniczej wskazujące nie
tylko na panujące układy sił pomiędzy poszczególnymi ugru-
powaniami, ale i na indywidualną siłę przebicia feudała. Dla
6
wygody czytelnika przy każdym fakcie podane są informacje
bibliograficzne. Przy poszczególnych hasłach starałem się zebrać
kompletny materiał źródłowy, natomiast z literatury podałem
tylko te pozycje, które daną osobą zajmowały się wnikliwiej,
pomijałem zaś wszelkie przypadkowo i bałamutne z reguły inter-
pretacje.
Celem niniejszego opracowania jest pomoc dla historyków
nie zajmujących się zasadniczo genealogią. Idzie o to, aby uchro-
nić ich od marnowania czasu na żmudne a nieraz marginalne
dla nich sprawy genealogiczne. Wprawdzie niniejszy wykaz
w wielu wypadkach zawiera z konieczności hipotetyczne próby
identyfikacji konkretnych osób, to jednak z uwagi na zgroma-
dzenie praktycznie kompletnego materiału dotyczącego rycer-
stwa śląskiego żyjącego do 1300 roku ułatwi, mam nadzieję,
inne, nawet, konkurencyjne ustalenia tożsamości różnych feu-
dałów. Całość starałem się ułożyć tak, aby można było w mia-
rę szybko dotrzeć do informacji na temat konkretnej osoby.
I tak część zasadnicza ułożona jest w porządku alfabetycznym
według imion. Dalszym ułatwieniem jest wprowadzenie haseł
zbiorowych, jak np. Wezenborgowie czy Wierzbnowie, oraz sys-
tem wewnętrznych odsyłaczy w ramach poszczególnych haseł.
Dołączone tablice genealogiczne, wykaz urzędników i wykaz
przydomków, gniazd rodzinnych i majątków ziemskich jak też
osób, nie mających własnych biogramów, również mają za cel
ułatwić szybkie dotarcie do informacji biograficznych.
A. RYCERSTWO ŚLĄSKIE W XII WIEKU
1. Beron, komes, ojciec Karola (A. 19). Dok. Henryka Brodatego
wyst. przed 25 X 1208 r. wspomina o dokonanym przez Berona ujeździe
granic pewnej posiadłości jeszcze w czasach Bolesława Wysokiego
(KDS, t. II, nr 129). Otrzymał on od Bolesława Wysokiego wieś „Blizo-
tino" położoną w pobliżu Łoziny (a nie Lusiny, jak w KDS, t. II, 130,
s. 29 przyp. 12 i 13) w okolicach Trzebnicy skonfiskowaną uprzednio
przez władcę Stefanowi Marcinowicowi (A. 42). Stefan w posiadanie „Bli-
zotina' wszedł w drodze wymiany dokonanej z Bolesławem, któremu
przekazał wieś Marcinowo koło Trzebnicy. Już za panowania Henryka
Brodatego Stefan wrócił z wygnania i wystąpił z roszczeniami do „Bli-
zotina". Pod presją ks. zrzekł się pretensji do wspomnianej wsi za ce-
nę 14 grzywien wypłaconych mu przez Karola syna Berona. Można więc
wnosić, że przed 21 VIII 1208 r., tj. datą wyst. cyt. dok. Beron zmarł
(KDS, t. II, nr 130).
2. Bertolf, św. na dok. Bolesława Wysokiego, Grodziec, 21 III—
31 VIII 1175 r. Zbyt daleko idzie wydawca KDS, t. I, nr 55, s. 137, przyp.
45, który pisze, iż „Bertold, z imienia sądząc Niemiec". Możliwe nato-
miast, że jest on tożsamy z Beronem (A. 1) oraz Bertoldem wymienio-
nym w Albumie miechowskim (KDM, t. II, nr 376). Byłby więc Bertold
możnym śląsko-małopolskim z kręgu wpływów Jaksy (A. 15).
3. Bezelin, komes, przed 1175 r. darował kl. lubiąskiemu 2 woły,
konia i wieś koło „Brozte" (KDS, t. I, nr 55).
4. Bogdan, otrzymał od Bolesława Wysokiego ziemię, na której za-
łożył wieś zwaną „villa Bogodani" lub „Nova Curia" (Bogdanów, niem.
Neuhof koło Środy), majętność tę w okresie 25 III 1174—31 VIII 1175 r.
przekazał kl. lubiąskiemu z zastrzeżeniem sobie i żonie dożywocia (KDS,
t. I, nr 55, s. 138 przyp. 51; ibid., t. I, nr 91). Jego śmierć zapisał Nekr.
lubiąski pod 24 IV: „ob. Bogdanus, qui dedit Novam Curiam" (Mon.
Lub., s. 43). Bogdana tego nie należy mylić z Bogdanem, synem diakona
Bartłomieja nabywcy wsi pod „Boruiov" (Borów koło Strzelina) od nieja-
kiego Razona (KDS; t. I, nr 91).
5 Bronisz, przed 22 VI 1149 r. dał kl. ołbińskiemu wieś „Gorech"
(Górzec, koło Niemczy) — KDS, t. I, nr 25.
6. Dobiesław, przed 1193 r. dał kl. ołbińskiemu wieś „Muncasou"
(KDS, t. I, nr 70). Niewykluczone, że identyczny z Dobiesławem Rando-
wicem św. w Łęczycy w 1161 r. (KDM, t. II, nr 373).

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika:

Zgłoś jeśli naruszono regulamin