Juliusz Słowacki (1809-1849)
BIOGRAFIA: Urodził się w 1809, zmarł 1849 roku. Był synem Euzebiusza, znanego poety i krytyka, profesora uniwersytetu wielińskiego. Po śmierci ojca wychowywała go matka Salomea, mająca wielki wpływ na syna. Dzieciństwo spędził w Krzemieńcu w Wilnie, wychowując się w środowisku tamtejszej elity intelektualnej. W 1828 roku Słowacki ukończył uniwersytet i rozpoczął pracę w Komisji Rządowej Przychodów i Skarbu w Warszawie. W jego młodzieńczej twórzczości odbijały się ówczesne romantyczne mody, zbiorowe fascynacje, np. egzotyką, tematami historycznymi. Poeta podlegał wpływom rozlicznych lektur. Pisał wtedy powieści poetyckie, ciekawszą propozycją był dramat Mindowe (1829) odwołujący się do modelu szekspirowskiej kroniki dramatycznej i mówiącej o feudalnej walce o władzę. Ten motyw powrócił w Marii Stuert (1830), najwybitniejszym młodzieńczym utworze Słowackiego, dającym udany psychologiczny portret królowej i kobiety.
O wybuchu powstania listopadowego Słowacki ogłosił w warszawskiej prasie powstańczej kilka patriotycznych wierszy (Kulik, Oda do wolności, Hymn), które przyniosły mu znaczną popularność. W 1831 roku wyjechał z Polski, nie wziął udziału w powstaniu listopadowym, co później uznał za hańbę swego życia. Na dłużej osiadł w Szwajcarii (1833-35), następnie podróżował po Europie i Bliskim Wschodzie. W 1838 roku zamieszkał na stałe w Paryżu.
Dojrzały okres w twórczości Słowackiego rozpoczął się wraz z opuszczeniem kraju. Poeta mocno odczuwał tęsknotę za pejzażami dzieciństwa, ojczyzną, najbliższymi mu ludźmi. Motywy osamotnienia, tęsknoty powracały w wielu jego pięknych, wzruszających wierszach. Przykładem może być napisane w Szwajcarii nad jeziorem Leman Rozłączenie. Wiersz został przesycony smutkiem, tęsknotą za bliską osobą (matką, a może raczej za ukochaną Marią Wodzińską?). Owe nastroje wpisano w górski pejzaż, towarzyszy im zachwyt nad pięknem przyrody-wystylizowanej zgodnie z romantycznymi konwencjami.
Na emigracji ukazał się w 1833 roku poemat autobiograficzny Godzina myśli, rok później Kordian (1834), został napisany Horsztyński (1835). W 1838 roku wydano poemat prozą Anhelli, niebawem poeta ukończył pracę nad dwoma znakomitymi tragediami: Balladyną (1839) oraz Lillą Wenadą (1840). Wyraźnie różnił się od nich dramat z czasów Jana Kazimierza Mazepa (1840). W 1841 roku ukazało się pięć pierwszych pieśni poematu dygresyjnego Beniowski. W 1842 roku Słowacki znalazł się w kręgu oddziaływania Towiańskiego i chociaż szybko zerwał z towianizmem do końca życia fascynowały go idee mistyczne. Widać to doskonale w Genezis z Ducha (1844), cudownym dramacie Sen srebrny Salomei, wielkim poemacie historiozoficznym Król-Duch (pierwszy rapsod z 1847 roku), dramacie Samuel Zborowski.
W okresie Wiosny Ludów, w 1848 roku, śmiertelnie chory Słowacki wyjechał do Wielkopolski. Nie mógł już uczestniczyć w walce, ale chociaż w ten sposób próbował okazać poparcie dla niej. Zmarł w Paryżu.
Słowacki został pochowany na cmentarzu Montmartre, a później jego prochy sprowadzono do Polski i złożono w krypcie na Wawelu. Dopiero w kilkadziesiąt lat po śmierci został on uznany za jednego z wieszczów narodowych i czołowego twórcę dramatu narodowego.
W liryce Słowackiego z reguły splatają się motywy osobiste i rozważania dotyczące losów narodu, ojczyzny. Poeta był przy tym wielkim nowatorem pod względem formalnym. Proponował wspaniałe, wizyjne obrazowanie, kreacyjne i rozciągające się na różne dziedziny sztuki (wiersz Uspokojenie). Jego wielki talent docenił Krasiński, liryka Słowackiego była dla wielu poetów Młodej Polski niedościgłym wzorem (symbolizm Kordiana to jedno ze źródeł ówczesnego modernizmu), do dziś stanowi najwyższe osiągnięcie naszej narodowej poezji.
ligagm