Jak_sie_uwolnic_z_krzywdzacego_zwiazku1.pdf

Poznaj siebie i swój związek

poradnik psychologiczny dla kobiet

JAK SIĘ

UWOLNIĆ

Z KRZYWDZĄCEGO

ZWIĄZKU

W a r s z a w a 2 0 0 6

Centrum Praw Kobiet

ul. Wilcza 60/ 19

00 – 679 Warszawa

|tel. (48 22) 652 01 17

tel./ fax: (48 22) 622 25 17

e-mail: temida@cpk.org.pl

http://www.cpk.org.pl

http://www.partnerstwo.cpk.org.pl

Spis treści

Przygotowała: Urszula Nowakowska

Redakcja i korekta: Ewa B. Sawicka

Podziękowania za konsultacje Katarzynie Miłoszewskiej

i Jolancie Ciecierskiej

Wstęp . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 4

1. Mity i Fakty .................................. 5

3. To nie twoja wina ............................ 11

4. Dlaczego kobiety nie odchodzą?................. 13

6. Plan bezpieczeństwa.......................... 20

7. Zaplanuj swoje odejście ....................... 22

8. Wyzwalanie się z krzywdzącego związku ......... 27

9. Gdy zdecydujesz się odejść..................... 29

10. Zadbaj o swoje bezpieczeństwo ................ 32

12. Emocje pojawiające się w okresie separacji ....... 37

14. Co z dziećmi?............................... 45

15. Zanim wejdziesz w nowy związek.............. 51

Wydanie pierwsze

   

  

 

Publikacja finansowana ze środków Europejskie-

go Funduszu Społecznego w ramach Inicjatywy

Wspólnotowej EQUAL.

 

  

ISBN 8389888-46-7 Egzemplarz bezpłatny

Skład i łamanie: Sławomir Dąbrowski,

Druk: Krismark

Wstęp

W społecznym odczuciu to kobieta jest odpowiedzialna

za związek i za rodzinę. Gdy w małżeństwie nie układa się

najlepiej, zwykle bierze na siebie całą winę. Mężczyzna nie

musi się starać. Wystarczy, że pracuje zawodowo, aby ucho-

dził za dobrego ojca i męża. Taką rolę w życiu rodzinnym i

społecznym przydzieliła mu patriarchalna kultura, w jakiej

żyjemy. Chłopców wychowuje się w przekonaniu, że powin-

ni być mądrzy i dzielni, a dziewczynki – że mają być piękne,

grzeczne, opiekuńcze i na pierwszym miejscu stawiać po-

trzeby innych. Powinny także unikać mówienia „nie”, gdyż

kobieta nie dość uległa, kobieta krnąbrna łatwo może zostać

odrzucona, a los kobiety samotnej w naszej kulturze jest nie-

wesoły. Społeczeństwo wymaga, by żyła w związku z męż-

czyzną. Nieważne, czy w związku udanym i szczęśliwym –

ważne, że w rodzinnym stadle. Gdy kobieta żyje samotnie, jej

rodzina, przyjaciele i znajomi zastanawiają się, co z nią jest

„nie tak”, skoro „nikt jej nie chciał”. Presja społeczna jest tak

silna, że wiele kobiet przez długie lata pozostaje w związkach,

w których są bite i poniżane. Pomimo to wiele z nich obawia

się lub nie czuje się zdolna do podjęcia decyzji o rozstaniu,

co umacnia ich agresywnych partnerów w poczuciu, że mają

przyzwolenie na używanie wobec nich przemocy.

Sytuacja taka jest źródłem cierpień milionów kobiet i

przyczyną wielu problemów społecznych. Nie wolno się

na nią godzić. Dlatego opracowałyśmy poradnik, który ma

kobietom pomóc w uwolnieniu się ze związku, w którym

panuje przemoc. Każdy ma prawo do bezpieczeństwa oso-

bistego i szacunku ze strony otoczenia, bez względu na to,

czy żyje w rodzinie, czy samotnie.

W naszym poradniku nie odpowiemy na wszystkie twoje

pytania. Niestety nie znamy wszystkich odpowiedzi. Z pew-

nością jednak warto zaznajomić się z doświadczeniami in-

nych kobiet, po to choćby, by w przyszłości nie popełniać

tych samych błędów. Poznanie emocji innych kobiet, które

mają za sobą podobne przeżycia, pomoże ci zrozumieć swoje

własne uczucia. Gdy wiemy, czego możemy się spodziewać,

łatwiej jest nam poradzić sobie z problemem. Zdajemy sobie

także sprawę, że każda sytuacja jest inna i każda z nas jest

inna. Inaczej postrzegamy problemy, inaczej o nich myślimy

i inaczej je przeżywamy. Z konieczności jednak, w pracy nad

poradnikiem musiałyśmy dokonać pewnych uogólnień i sku-

pić się na sytuacjach, które dotykają większości kobiet.

Naszym celem nie jest tylko przekonanie cię do zerwa-

nia krzywdzącego związku. Chcemy ci także pomóc określić

swoje potrzeby i zaplanować zmiany, chcemy ci pomóc od-

budować swoje życie. Uwalniając się ze związku, w którym

panuje przemoc, dokonujesz właściwego wyboru dla siebie i

dla swoich dzieci, jeżeli je masz. Wybierając życie z dala od

swojego oprawcy, dajesz sobie szansę, że mimo wszystkich

późniejszych problemów i wątpliwości twoje życie będzie

szczęśliwsze niż dotąd. Jeśli jednak postanowisz, że chcesz

dać kolejną szansę swojemu partnerowi, nie obwiniaj się. To

twoje życie i twój wybór, który będziesz mogła zmienić w

przyszłości. Nie pozwól jednak, aby inni, w tym twój partner,

decydowali za ciebie i manipulowali twoimi uczuciami.

1. Mity i Fakty

MIT: Rodzina to rzecz święta i nie wolno jej rozbijać

FAKT: Rodzina to ważna instytucja i ma do spełnienia

wiele ważnych zadań. Dobra rodzina stanowi oparcie dla

swoich członków i zapewnia im poczucie bezpieczeństwa.

Nie można przecenić roli rodziny w wychowaniu dzieci.

Niestety, nie każda rodzina spełnia pokładane w niej na-

dzieje. Istnieją również rodziny złe, w których rządzi prze-

moc, a konflikty są tak częste i tak dramatyczne, że kończą

się śmiercią jednego z partnerów lub dziecka. W takich

przypadkach rozstanie jest jedynym wyjściem zapewniają-

cym kobiecie i dzieciom bezpieczeństwo i spokojne życie.

FAKT: Mężczyźni, którzy są sprawcami przemocy w sto-

sunku do swojej partnerki, zazwyczaj nie są agresywni

poza domem. Skutecznie kontrolują emocje w pracy, pod-

czas spotkań z rodziną i w innych sytuacjach społecznych.

Problem polega na tym, że ci sami mężczyźni w stosunku

do swoich żon i partnerek nie chcą się kontrolować, gdyż

mają poczucie, że mogą sobie na to pozwolić. Dobrze wie-

dzą, że istnieje społeczne przyzwolenie na przemoc wobec

kobiet i że jest ona łatwo usprawiedliwiana. Badania wska-

zują, że większość aktów przemocy domowej jest zaplano-

wana. Gdy sprawca uderza swoją partnerkę, często celuje

w te części ciała, na których stłuczenia będą niewidoczne

lub słabo widoczne.

MIT: Utrzymanie pełnej rodziny zawsze leży w interesie

dziecka

FAKT: Dzieci są najszczęśliwsze, gdy mają pełną i kocha-

jącą się rodzinę. Jednak nie o wszystkich rodzinach można

to powiedzieć. W wielu panuje przemoc. Dzieci, nawet je-

śli nie są jej ofiarami, żyją w atmosferze napięcia i strachu,

co niszcząco wpływa na ich zdrowie i psychikę. Dzieci

różnie reagują na stres: jedne wycofują się, inne stają się

agresywne. Doświadczenia z domu rodzinnego wytwarzają

w dziecku wypaczony obraz relacji między kobietą i męż-

czyzną. Patrząc na przemoc, dziecko uczy się, że wygrywa

ten, kto jest silniejszy. Jednym z mechanizmów obronnych,

szczególnie u chłopców, bywa chęć upodobnienia się do

stosującego przemoc ojca. Wychowywane w atmosferze

przemocy dzieci często cierpią na nerwice i zaburzenia

psychosomatyczne, mają trudności w nauce. Doświadcze-

nia psychoterapeutów pracujących z dorosłymi dziećmi

alkoholików i sprawców przemocy wskazują, że winą za

nieszczęśliwe dzieciństwo obarczają one matkę, która nie

rozstała się z ojcem.

MIT: Przyczyną przemocy domowej jest nadużywanie al-

koholu

FAKT: To szczególnie szkodliwy mit. Prawda jest taka, że

wielu mężczyzn jest agresywnych w stosunku do partnerki,

gdy są trzeźwi. Powoływanie się przez sprawcę na alkohol

(„to nie ja, to wódka“) jako przyczynę stosowania przemocy,

to tylko próba zrzucenia z siebie odpowiedzialności. Bada-

nia wykazują, że gdy nadużywający alkoholu mężczyźni

przestają pić, nie zawsze zrywają z przemocą. Stereotyp ten

ma jednak silny wpływ na stosowanie prawa . Prokuratorzy

i policjanci, którzy wierzą, że przemoc występuje głównie w

rodzinach patologicznych i że jest skutkiem nadużywania

alkoholu, często nie dostrzegają przemocy występującej w

tzw. porządnych rodzinach. Mężczyznom nie nadużywają-

cym alkoholu łatwiej jest więc uniknąć odpowiedzialności,

a ich ofierze trudniej znaleźć sojuszników, nawet wśród

przyjaciół i członków rodziny. Kobiecie trudniej jest też

uzyskać rozwód. Wszystko to sprawia, że związki te trwają

MIT: Przemoc domowa jest przejawem chwilowej utraty

kontroli

nierzadko dłużej i są przez to bardziej krzywdzące niż te, w

których przemoc ma charakter pijackich burd.

związku od tego, który opiera się na przemocy lub nosi w

sobie jej zalążki.

Związek, w którym występuje przemoc, cechuje się

dużą nierównowagą sił, a sprawca dąży do uzyskania peł-

nej kontroli nad życiem swojej partnerki. Charakterystycz-

ne dla takiego związku są między innymi następujące za-

chowania:

Onieśmielanie : zastraszanie partnera poprzez ironiczne

spojrzenia, gesty, rozbijanie i niszczenie rzeczy, niszczenie

i zabieranie rzeczy należących do partnerki, znęcanie się

nad zwierzętami, milczenie lub jawne okazywanie złości,

pokazywanie broni lub grożenie jej użyciem.

Przemoc psychiczna: poniżanie partnerki, wyzywanie,

drażnienie, przesłuchiwanie, kontrolowanie, upokarzanie

obraźliwymi słowami lub w formie żartów; obwinianie,

onieśmielanie, zawstydzanie.

Izolowanie: kontrolowanie, co partnerka robi, z kim

się widuje, z kim rozmawia, co czyta, dokąd chodzi; ogra-

niczanie zewnętrznych form jej aktywności; żądanie, aby

pozostawała w domu, np. dla dobra dzieci; izolowanie od

przyjaciół, usprawiedliwianie się zazdrością (często oka-

zywana, nadmierna zazdrość nie jest przejawem miłości,

lecz dążenia do władzy nad partnerką i symptomem skłon-

ności do przemocy).

Minimalizowanie, zaprzeczanie i obarczanie odpo-

wiedzialnością : pomniejszanie wagi stosowanej przemocy

i lekceważenie uczuć partnerki; zaprzeczanie przemocy

lub lekceważące wypowiedzi w rodzaju: „nic takiego się

nie stało”; obarczanie partnerki odpowiedzialnością za

przemoc (zrobiłem to, bo ty…….).

Wykorzystywanie dzieci: obwinianie partnerki za proble-

my z dziećmi; używanie dzieci do przekazywania informacji,

MIT: Kobieta musiała zrobić coś, czym zasłużyła na prze-

moc.

FAKT: Nikt nie zasługuje na bicie! Zupa była za słona,

kobieta źle zajmowała się dziećmi, była nie dość troskliwa

dla męża, zbyt dużo czasu spędzała poza domem – to tylko

preteksty! Nie pozwól obarczać się odpowiedzialnością za

doznawaną przemoc. Konstytucja i prawo rodzinne zawie-

rają gwarancje równouprawnienia kobiet i mężczyzn w ży-

ciu rodzinnym, a prawo karne uznaje przemoc w rodzinie

za poważne przestępstwo ścigane z urzędu. Oznacza to, że

organy ścigania (policja, prokuratura) powinny wszcząć

postępowanie karne zawsze wtedy, gdy istnieje uzasadnio-

ne podejrzenie, że popełniono przestępstwo. Inicjatywa

poszkodowanej nie jest potrzebna do wszczęcia postępo-

wania przeciwko sprawcy przemocy.

2. Jak rozpoznać związek,

w którym występuje przemoc?

W większości przypadków doskonale zdajemy sobie

sprawę, że my same lub inne znane nam osoby pozostają

w związku, w którym występuje przemoc. Bywają jednak

takie sytuacje, gdy przemoc przybiera bardziej subtelne

formy i trudniej jest ją rozpoznać – szczególnie w pierw-

szych miesiącach istnienia związku. Wiele kobiet ma pro-

blemy z wczesnym rozpoznaniem symptomów przemocy,

dlatego tak ważna jest umiejętność odróżnienia zdrowego

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika: