Ks. Kazimierz Bełch, Katolicka Nauka Społeczna.doc

Ks. Kazimierz Bełch, Katolicka Nauka Społeczna.

Podręcznik, Jedność 2006r., s. 22-25

(punkt 2 Nowy Testament)

2. Nowy Testament

Celem zrozumienia zagadnień społecznych, jakie występują w Pi­śmie św. Nowego Testamentu, należy zdać sobie sprawę z ogólnego sto­sunku Chrystusa do problematyki społecznej, a mianowicie:

- Chrystus nie był reformatorem społecznym czy gospodarczym, to­też w Ewangelii nie należy szukać konkretnego i szczegółowego progra­mu społeczno-gospodarczego;

- ogłoszenie Dobrej Nowiny nie było zapoczątkowaniem ruchu re­wolucji społecznej. Ewangelia była zapoczątkowaniem reformy religij­nej, a przemiany społeczne czy gospodarcze były tylko konsekwencją przemian religijnych.

2.1. Ogólne zasady i wskazania społeczne Nowego Testamentu

Dotyczą one zwłaszcza następujących zagadnień: godności osobo­wej człowieka, równości wszystkich ludzi co do godności natury, spra­wiedliwości i miłości w życiu społecznym, prymatu dóbr duchowych w stosunku do materialnych.

2.1.1.  Godność człowieka. Zarysowana w Starym Testamencie na­uka o obrazie Bożym w człowieku i wynikającej stąd wysokiej godno­ści osoby została w Ewangelii dopełniona i pogłębiona. Chrystus uczył o nieporównanej cenie duszy ludzkiej (Mt 16,26), o powołaniu czło­wieka do królestwa Bożego (Mt 6,33), o wezwaniu człowieka do do­skonałości: „Bądźcie więc wy doskonali, jak doskonały jest Ojciec wasz niebieski" (Mt 5,48).

2.1.2.  Równość. W świetle Nowego Testamentu wszyscy ludzie stanowią jedną wielką rodzinę, której Ojcem jest sam Bóg, i do którego tak właśnie wszyscy mogą się zwracać (Łk 11,2-4). Wszyscy są brać­mi w Chrystusie, wszyscy są przez Chrystusa umiłowani aż do śmierci krzyżowej. Chrystus zwraca się szczególnie ku ubogim, przywracając im w ten sposób należną godność.

2.1.3.  Sprawiedliwość i miłość. Obok sprawiedliwości, stanowią­cej zasadę życia społecznego w Starym Testamencie, Chrystus stawia zasadę miłości. Miłość nie usuwa sprawiedliwości, lecz ją wydoskona­la. Nakaz miłości jest uniwersalny, odnosi się także do nieprzyjaciół (Mt 5,43-48).

2.1.4.  Prymat dóbr duchowych. Nauka o prymacie dóbr ducho­wych nad materialnymi stanowi podstawową zasadę, wielokrotnie for­mułowaną na kartach Nowego Testamentu. Np.: „Starajcie się naprzód o królestwo Boga i o Jego sprawiedliwość" (Mt 6,33); „Cóż bowiem za korzyść odniesie człowiek, choćby cały świat zyskał, a na duszy swej szkodę poniósł?" (Mt 16,26; Mk 8,36; Łk 9,25).

2.2. Szczegółowe zasady i nakazy społeczne Nowego Testa­mentu

Jest ich wiele. Tutaj zwrócimy uwagę tylko na niektóre.

2.2.1.  Rodzina. Reforma rodziny polega na przywróceniu jedności i nierozerwalności małżeństwa, a zatem stanowi powrót do prawa natu­ralnego. Nadto Chrystus, ustanawiając sakrament małżeństwa, włącza życie rodzinne w sferę Bożej ekonomii zbawienia.

Wraz z reformą rodziny kobieta otrzymuje należne jej miejsce. Zrównanie kobiety z mężczyzną dokonało się nie tylko na płaszczyźnie rodzinnej, ale także społecznej, religijnej i nadprzyrodzonej. Chrystus dał tu przykład: głosił Ewangelię także niewiastom, chociaż to nie było wówczas zwyczajem.

W świetle Ewangelii prawa człowieka posiada także dziecko. Chrystus wyraża się o dzieciach ze szczególną miłością, mówi o ich przeznaczeniu do Królestwa Niebieskiego, stara się je uchronić przed zgorszeniem (Mt 18,6-10; Mk 9,42; Łk 17,2).

2.2.2.  Praca. Nowy Testament porusza te same problemy pracy, które ukazał Stary Testament: jej godność, obowiązek, prawo do niej i słuszne wynagrodzenie pracownika. Chrystus przez szereg lat pracował fizycznie, otaczał się ludźmi prostej fizycznej pracy i współczuł z nimi: „Przyjdźcie do mnie wszyscy, którzy utrudzeni i obciążeni jesteście, a ja was pokrzepię" (Mt 11,28).

Podniesienie godności pracy przez chrześcijaństwo wyraża się w zniesieniu niewolnictwa, najpierw w zakresie wewnętrznym, przez

przemiany duchowe: „Nie ma już Żyda ani poganina, nie ma już nie­wolnika ani człowieka wolnego" (Ga 3,28). Obowiązek pracy sil­nie akcentuje św. Paweł: „Kto nie chce pracować, niech też i nie je" (2 Tes 3,10). Św. Paweł również szerzej rozwija zagadnienie słusznej płacy (1 Kor 3,8 i 14; 2 Tm 2,6).

2.2.3. Własność. Chrystus głosi ubóstwo, przestrzega przed przywią­zaniem do bogactw tego świata: „Błogosławieni ubodzy w duchu" (Mt 5,3); „Nie gromadźcie sobie skarbów na ziemi" (Mt 6,19). Nie potępia jednak bogactwa jako takiego. Wyrzeczenie się bogactw proponuje tyl­ko wybranym: „Jeśli chcesz być doskonały, idź, sprzedaj, co posiadasz, i rozdaj ubogim" (Mt 19,21). Wszystkim zaś nakazuje świadczyć miło­sierdzie, dawać jałmużnę (Mt 25,31-46). Podobnie uczą apostołowie (por. 2 Kor 8,14; Tm 6,17; Jk 1,27).

2.2.4. Władza polityczna. Sam Jezus o władzy politycznej niewiele mówił:

- rozróżnił porządek doczesny, polityczny od religijnego: „Oddajcie więc cezarowi to, co należy do cezara, a Bogu to, co należy do Boga" (Mt 22,21);

- przypomniał prawdę o pochodzeniu władzy od Boga: „Nie miał­byś żadnej władzy nade Mną, gdyby ci jej nie dano z góry" (J 19,11). Naukę tę dalej rozwija św. Paweł (Rz 13,1-7).

Apostołowie w swoim nauczaniu zalecają szacunek i posłuszeństwo dla władzy cywilnej. Równocześnie wyraźnie zakreślają granice tego posłuszeństwa (Dz 4,19). Władza cywilna jest niekompetentna w spra­wach sumienia. Mamy tu więc zarys koncepcji dwóch władz: duchow­nej (w sprawach sumienia) i świeckiej.

2.2.5.   Organiczna koncepcja Kościoła. Rozwija ją najszerzej św. Paweł (1 Kor 12,12-21 i 25-26). Elementy tej koncepcji są nastę­pujące: a) jedność organizmu - jego ścisły związek z głową; b) wielość członków i ich różnorodność. Każdy z nich jest niezbędny dla funkcjo­nowania organizmu; c) podział funkcji. Każdy z członków spełnia swoje zadania. Ich celem jest realizacja dobra wspólnego; d) wzajemna troska, współodczuwanie. „Gdy cierpi jeden członek, współcierpią wszystkie inne członki" (1 Kor 12,26); e) rozdział darów i charyzmatów. Ich wielość i różnorodność służy jedności organizmu.

Powyższa koncepcja Kościoła stanowi model społeczności do­brze skoordynowanej. Toteż później wielokrotnie posługiwano się nią w opracowywaniu modelu społeczeństwa cywilnego. W katolickiej nauce społecznej znana jest pod nazwą: „organiczna koncepcja spo­łeczeństwa".