Przywilej_jedlenski_1430(1).pdf

Przywilej jedleński

4 III 1430, Jedlna

♦

Wladislaus dei gracia rex Polonie necnon terrarum Cracovie Sandomirie Siradie Lancicie Cuyavie

Litthuanieque princeps suppremus, Pomeranie Russieque dominus et heres etc. Significamus tenore

presencium quibus expedit universis: quomodo libramine vere racionis pensantes intemerate fidei et

insuperabilis virtutis constanciam, quibus incole regni nostri Polonie in bellis et in certaminibus, que

cum prosperis auspice domino nostrorum triumphorum successibus sepe spius pro defensione nostra et

regni eiusdem hostium sustinendo insultus suscepimus, placere nobis meruerunt et votis nostris

obsecundacione fideli non absque variis periculis corporum et extenuacione rerum devota subieccione

ubique et semper paruerunt; horum intuitu et aliorum contemplacione meritorum, que excelsa dona

nostre munificencie non indigne promerentur, volentes eciam, ut benivolencia eorum et fidei affectus,

quos cum tanta sinceritate in filios nostros preclaros principes Wladislaum et Kazimirum direxerunt,

quorum unum, quem apciorem ad regimen regni congnoverint (sic), quem nostris requisicionibus

admoniti sibi expleta vite nostre periodo pro rege principe domino et herede regni huius Polonie et

terrarum Littuanie et Russie, quas preclarus princeps dominus Allexander alias Witawdus magnus dux

Littuanie frater noster carissimus, prout inpresenciarum possidet, debet ad tempora vite sue possidere,

et post obitum eius ad nos et filios nostros predictos ac coronam vera et hereditaria successione

devolvi, sicut patentibus litteris ad hoc confectis est firmatum, devote et humiliter susceperunt et

corona regni sceptrisque regalibus cum sollempnitate cerimoniorum (sic) debita promiserunt tamquam

verum et legittimum successorem, postquam etatem legittimam habuerit, insignire, dignis pro grata

vicissitudine regie celsitudinis muneribus compensentur: omnia iura et ipsorum privilegia, que dudum

circa coronacionem nostram et aliis postmodum momentis et temporibus ipsis concessimus vel que

eis alii reges et principes veri heredes regni Polonie predecessores nostri ab antiquis temporibus

concesserunt, patrocinio presentis nostri privilegii ratificamus approbamus renovamus et confirmamus,

sub infra scriptorum moderamine articulorum, quorum regulacione, si que obscura tenor predictorum

privilegiorum comprehendit, sensum recipient clariorem et ambigua omni dubietate carebunt, per que

intellectus confundi et nasci errores consueverunt.

(§. 1) Primo quidem: quod universas edes sacras seu ecclesias in omnibus earum iuribus emunitatibus

et libertatibus ac metis et distinccionibus antiquis, quibus temporibus divorum predecessorum

nostrorum Polonie regum et ducum fruebantur, volumus omnimode conservare.

(§. 2) Dignitates autem ecclesiasticas et seculares regni Polonie equo modo circa iura et consuetudines

ac libertates ipsorum (sic), que et quas temporibus serenissimorum principum dominorum Kazimiri

Lodovici et aliorum regum et ducum heredum regni Polonie obtinebant, dimittimus persistere et

permanere.

(§. 3) Quas quidem dignitates, cum eas vaccare contigerit, nulli extraneo terrigene nisi nobili

benemerito et in fama laudabiliter conservato illius terre, in qua dignitas huiusmodi vel honor

vaccaverit, terre videlicet Cracoviensis terrigene Cracoviensi, Sandomiriensis, terrigene Sandomiriensi

et in Maiori Polonia terrigenis Polonie Maioris, et sic de singulis terris regni Polonie dabimus vel

quomodolibet conferemus.

(§. 4) Super quibus eciam dignitatibus ecclesiasticis et secularibus litteras expectativas nulli persone

dabimus in futurum.

Et quod predictas dignitates, tam ecclesiasticas quam seculares, non debemus minuere nec eciam

suffocare et possessiones census aut sollaria ad eas pertinencia absque iuris debito examine non

aufferre.

Dokument znajduje się w zbiorach Biblioteki Czartoryskich w Krakowie

─────────────────────────────────────────────────────────────────────────────

──────────────────────────────────────────────────────────────────────────────────

(§. 5) Item, quia per tenutarios castrorum et fortaliciorum aliene gentis et extranee nacionis regnum in

se et in suis partibus crebrius periclitari contingit: pro eo et ex eo nulli ducum et de ducali genere

descendenti seu extraneo alienigene cuipiam aliquod castrum fortalicium aut civitatem ad regendum

pro tempore vel in ewm dabimus assignabimus aut quomodolibet conferemus, nec eciam aliquem

talium in capitaneum aut tenutarium terre alicuius aut terrarum regni nostri predicti preficere volumus

nec eciam surrogare.

(§. 6) Item promittimus insuper et spondemus, quod dum ad requisicionem nostram nobiles nostri

regni extra metas eiusdem regni ad repellendam hostium seviciam transferre contigerti, ipsis

satisfaccionem condignam pro capivitatem ceterisque dampnis notabilibus faciemus.

Metas vero seu granicies sepe dicti regni Polonie memorati nobiles abinsultu et incursu emulorum et

hostium propriis dampnis et sumptibus tueri debent et omnimode teneantur.

In casu vero, quo aliquis emulus regni nostri quocumque modo regnum ipsum intraverit et cum eodem

conflictum intra metas eiusdem regni terrigenas nostros facere contigerti: eisdem terrigenis pro

captivitate dumtaxat; si vero extra metas id ipsum fieri contigerti; tunc et pro dampnis, si que quod

absit incurrerint, et pro captivitate satisfaccionem condignam impendere (sic).

(§. 7) Captivos autem quoslibet, quos extra metas et intra regni predicti per nostros terrigenas capi

contigerit, pro depactacione per eosdem captivos nobis facienda retinere volumus penitus et habere.

(§. 8) Item promittimus, quod si tempore se offerente et necessitate urgente in spem alicuius

expedicionis future contra hostium et emulorum insultus et hostilitates terrigenis nostris pecunias,

videlicet quinque marcas super hastam quamlibet, dere vel distribuere nos contingat; casu vero seu

successu temporis offerente dum infra spacium duorum annorum post distribucionem pecuniarum, sic

ut premittitur factam, ad expedicionem non processerimus: extunc idem terrigene ab eisdem pecuniis

et serviciis racione predictarum pecuniarum faciendis erunt soluti penitus et exempti.

Si autem infra decursum eorundem duorum annorum ad expedicionem cum eisdem terrigenis nostris

transitum fecerimus et extra metas regni cum expedicione processerimus: extunc predicti terrigene ab

eisdem pecuniis et serviciis pretextu earundem similiter sint soluti.

(§. 9) Item promittimus pro inclitis filiis nostris predictis, quod postquam dante domino unus illorum

in regem electus sceptra regni Polonie amplectetur, monetam ex quocumque genere metalli absque

consensu et consilio speciali prelatorum et baronum in regno Polonie cudere non permittet,

quemadmodum nos sine ipsorum consensu et consilio huiusmodi monetam cudere noluimus nec

cussimus.

(§. 10) Absolvimus insuper et perpetuo liberamus omnes et singulos omnium nostrorum terrigenarum

kmethos ab omnibus solucionibus, contribucionibus et exaccionibus, vecturis, laboribus, equitaturis

podwodis dictis, angariis, gavaminibus, frumentorum dacionibus dictis sepp wlgariter, preterquam

duos grossos monete usualis Polonicalis et in regno Polonie communiter decurrentis.

Quos quidem duos grossos quilibet kmetho predictorum terrigenarum de quolibet laneo possesso,

eciam si illum plures persone possideant – scoltetis eorum et servitoribus, quos ab huiusmodi

solucione duorum grossorum esse volumus liberos et exemptos, necnon et molendinatoribus

thabernatoribus et ortulanis, non habentibus nec colentibus agros, hoc est mansos seu laneos ntgeros

vel medios, dumtaxat exceptis atque demptis – singulis annis in futurum in festo sancti Michaelis

archangeli usque ad diem sancti Nicolai solvere sit astrictus.

Si autem predictorum molendinatorum sive thabernatorum aut ortulanorum aliquis integrum laneum

agrorum coluerit, tunc ad solucionem duorum grossorum, si vero medium laneum, ad solvendum

unum grossum similiter monete predicte nobis sint astricti. Ad quos quidem duos grossos monete

prescripte alias serenissimo principi domino Lodovico regi Hungarie et Polonie solvere libere se

submiserunt.

(§. 11) Quod si infra prefixum terminum nobis aliqua villa pecuniam huiusmodi solvere neglexerit:

extunc exactor noster, quem pro tollenda eadem exaccione duxerimus, in eadem villa unum bovem

racione non solucionis absque spe restitucionis habebit recipiendi omnimodam facultatem. Si vero

infra quatuordecim dies eiusdem bovis recepcionem eadem villa et quevis alia dictam pecuniam non

solverit, extunc exactor noster duos boves consimili modo sine spe restitucionis recipiat atque tollat.

Dokument znajduje się w zbiorach Biblioteki Czartoryskich w Krakowie

Memoratus eciam exactor pecuniarum predictarum pretextu note quod napissne dicitur nichil exigat

neque tollat et nichilominus litteris suis kmethones quittet de solutis.

(§. 12) De civitatibus autem antiquis et nowis, tempore regiminis nostri locatis, sic statuimus, quod ille

civis seu opidanus, qui civitatem cum uxore filiis et familia inhabitat et agrum solus vel per suum

ortulanum aut agricolam colit, non teneatur ad predictam poradlne pensionem; sed si ante opidum vel

civitatem resideret, solvat prefatam poradlne pensionem, ac si in villa resideret, non obstante, quod ad

ius et iurisdiccionem eiusdem opidi seu civitatis pertinere vel cum eis onera sufferre perhibeatur.

(§. 13) Item spondemus, quod in nulla terra tocius regni nostri Polonie iusticiarium constituere

volumus vel quomodolibet surrogare.

(§. 14) Preterea promittimus singulos articulos et clausulas in privilegiis, nullo vicio falsitatis

depravatis, serenissimorum principum dominorum Kazimiri et Lodovici ac omnium alioroum regum et

ducum, ex vera successione heredum antiquorum regni Polonie, ecclesiis terrigenis et civitatibus

concessis, nostrorum predecessorum, contentas, presertim comodum et profectum nostrum regnique

Polonie sepefati et ipsius incolarum concernentes, firmiter et inviolabiliter perpetuis temporibus

observare et tenere.

(§. 15) Item pollicemur, quod nullas staciones seu procuraciones vel descensus in civitatibus villis et

hereditatibus curiis ac prediis ecclesiarum nobilium et terrigenarum nostrorum faciemus.

Si vero casualiter oportunitate et necessitate nos cogente, stacionem in bonis civitatibus castris aut

curiis ecclesiarum vel nobilium nos facere contigerit: extunc nil vi vel potencia recipere faciemus vel

quomodolibet facere recipi permittemus; ymmo queque necessaria nostris pecuniis propriis volumus

comparare.

(§. 16) Ceterum promittimus et spondemus, quod nullum terrigenam possessionatum pro aliquo

excessu seu culpa capiemus seu capi mandabimus nec aliquam vindictam in ipso faciemus, nisi iudicio

racionabiliter fuerit convictus et ad manus nostras vel nostrorum capitaneorum, per iudices eiusdem

terre, in qua idem terrigena residet, presentatus. Illo tamen homine, qui in furto vel in publico

maleficio, utpote: incendio, homicidio voluntario, raptu virginum et mulierum, villarum

depopulacionibus et spoliis, deprehenderetur; similiter illis, qui de se nollent debitam facere

caucionem vel dare iuxta, quantitatem excessus vel delicti, dumptaxat exceptis.

Nulli autem bona seu possesiones recipiemus, nisi fuerit iudicialiter per iudices competentes vel

barones nostros nobis condempnatus.

(§. 17) Item promittimus, quod omnibus terrigenis cum bonis et hereditatibus nostris granicies

postulantibus ac petentibus non denegabimus.

(§. 18) Item pollicemur, quod omnes terras nostras regni Polonie, eciam terram Russie includendo –

salvis tamen contribucionibus avene, de quibus nobis ad tempora vite nostre sola Russia

respondendebit – ad unum ius et unam legem, comunem omnibus terris, reducemus reducimusque

adunamus et unimus, tenore presencium mediante.

II.

Item pollicemur, quod omnes terras nostras regni Polonie, eciam terras Russye et Podolie includendo –

salvis tamen avene contribucionibus, de quibus nobis ad tempora vite nostre ipsa Russya et Podolia

respondebit – ad unam ius et unam legem, comunem omnibus terris, reducemus reducimusque

adunamus et unimus, tenore presencium mediante.

(§. 19) Item attendentes, quod dicti nostri regnicole et inhabitatores regni nostri in favorem nostre

maiestatis privilegiis ipsis per nos et nostros predecessores concessis quandoque derogarunt: eadem

ipsorum privilegia nostra et predecessorum nostrorum, regum et ducum et heredum legitimorum et

verorum regni Polonie predicti, ad statum priorem reducimus reintegramus restauramus ac presentis

scripti patrocinio confirmamus ratificamus et declaramus ipsas (sic) robur obtinere perpetue firmitatis.

Dokument znajduje się w zbiorach Biblioteki Czartoryskich w Krakowie

(§. 20) Item, si qui terrigene aut quivis alii incole regni Polonie predicti pendente lite in iudiciis pro

quibuscumque causis concordare voluerint, a penis nostris ac iudicum et subiudicum, palatinorum et

castellanorum, eosdem liberos facimus et solutos.

(§. 21) Item promittimus, quod nulli penas super nobilibus, ad quas nobis iudicialiter fuerint

condempnati, exigendas donabimus, sed eas per nos aut nostros capitaneos vel officiales exigemus et

exactas iuxta beneplacitum nostrum convertemus.

(§. 22) Item omnes incole terrarum Cuyaviensis et Dobrinensis de avena solita, quam nobis solvere

consueverunt, ad decem annos dumptaxat nobis respondere sint astricti, quibus revolutis ab huiusmodi

avena liberi sint et exempti.

(§. 23) Item notarii terrestres ad officium notariatus promoti semper soli iudiciis et non per aliquos

surrogandos vel subscribas resideant, ubi comode potuerint; alias liceret eis habere substitutos, quos

baronibus iudicibus terrarum, in quibus officia huiusmodi possident, substituendos presentare

teneantur; et quod tales sint bone fame et a dictis baronibus et iudicibus approbati. Alias nobis

continuo hec ipsorum officia aliis habilioribus et magis assiduis conferenda sint affecta. Nulla autem

levis causa nisi ardua absenciam notariorum poterit excusare.

Harum quibus sigillum nostre maiestatis appensum est testimonio litterarum. Actum in Jedlna sabbato

ante dominicam invocavit anno domini millesimo quadringentesimo tricesimo. Presentibus reverendis

in Christo patribus magnificis et nobilibus: Alberto sancte Gneznensis ecclesie archiepiscopo et

primate; Sbigneo Cracoviensi, Johanne Wladislaviensi, Stanislao Poznaniensi, Johanne Chelmensi,

episcopis; Johanne de Tarnov Cracoviensi, Sandivogio de Ostrorog Poznaniensi, Nicolao de Michalow

Sandomiriensi et capitaneo Cracoviensi, Andrea de Domaborzs Calisiensi, Stiborio de Borzyslawicze

Lanciciensi, Jarando de Brudzewo Wladislaviensi, palatinis; Petro de Bnyno Gneznensi, Michaele de

Czysow Sandomiriensi, Petro de Zirniki Calisiensi, Floriano de Corithnicza Wisliciensi, Martino de

Calinowa Siradiensi, Dobkone de Oleschnicza Woyniczensi, Sbigneo de Altomonte Rospergensi,

Johanne de Cretkow Dobrinensi, Johanne de Lichin Sremensi, Dobrogostio de Colen Camensnsi,

Johanne de Laseynicze Santhoczensi, castellanis; Petro Schaffranecz Cracoviensi, Petro Cordbog

Poznaniensi, Andrea Czolek Sandomiriensi, Dobrogostio de Schamotuli Calisiensi, Alberto Malsky

Lanciciensi, Woyslao de Crostawo Brestensi, Andrea Donyn Wladislaviensi, Andrea de Lubin

Dobrinensi, subcamerariis; Paulo de Bogumilovicze Cracoviensi, Johann de Sprowa Sandomiriensi,

Andrea de Ludbrancz Brestensi, Mathia de Suchodol Lublienensi, iudicibus; Martino de Rogy

Cracoviensi, Nicolao de Pleschow Calisiensi, Jacobo de Strzigi Dobrinensi, wexiliferis; et aliis

militibus nobilibus in generali parlamento seu convencione constitutis. Datum per manus predicti

reverendi patris domini Johannis episcopi Wladislaviensis, regni Polonie cancellari, et venerabilis

Wladislai de Opporow decretorum doctoris, prepositi Lanciciensis et sancti Floriani ante Cracoviam,

eiusdem regni vicecancellarii.

Codex epistolaris saeculi decimi quinti, wyd. A. Zenicki, t. 2. Kraków 1891, nr 177.

Dokument znajduje się w zbiorach Biblioteki Czartoryskich w Krakowie

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika: