03 -- Mosquito Raider.pdf

NASTĘPNY NUMER

dzy Bremą, Hamburgiem i Kilonią. Dywizjon ma za zadanie rozdzielić

się na dwójki i przez pół godziny atakować i niszczyć komunikację

i obiekty wojskowe na ziemi. Jak ogary spuszczone ze smyczy osiemnaście

Moskitów rozbiega się po niebie. I już jak dobre psy gończe tropią, już

nurkują aż do ziemi, bo tam coś znajdą. Nie minęła minuta, a już ogary

dojrzały zwierzynę: oto na małej stacyjce ukrył się pociąg. Taki, jaki chce

'inteligent' na przesłuchaniu [oficer operacyjny na odprawie - przyp. aut.].

Lokomotywa pod parą, za nią ze czterdzieści wagonów. Już któryś z na

szych samolotów dopadł go i chłoszcze ogniem z działek i karabinów ma

szynowych. Nie namyślając się długo i my robimy rundę, by spuścić na loko

motywę bombkę. Nasza bomba już leci, ale coś tam dostrzegam w dole.

W pociąg walą świetlne pociski. I błyskawicznie przychodzi refleksja: my

nie strzelamy, skądże więc te pociski? W tej samej chwili dostrzegam, jak

w dole pod nami, z przeciwnego kierunku, jakiś Moskito, tuż nad ziemią,

nadlatuje nad pociąg i siecze go ogniem. A nasza bombka już poszła. I już

słyszymy w interkomie przekleństwa: 'Co za taki syn rzucił na nas bombę?'

Dobrze, że wyszedł cało, siła wybuchu mogła zniszczyć samolot. Za wielki

tłok nad pociągiem, lepiej się przenieść nieco dalej. Pędzimy nad szosą.

Pełno na niej jakichś samochodów. Już lufy działek naszego Moskita prażą

do nich pociskami zapalającymi. Obok chłop pędzi polem krowę, nie zwra

ca na nas uwagi, pewnie jakiś głuchy. Teraz przelatujemy nad ulicami mia

steczka. Żywego ducha nie widać. I znowu pędzimy nad szosą, na wysoko

ści drzew. Odnoszę wrażenie, że siedzę w samochodzie, który z rozpędu

unosi się do góry. Potem przelatujemy nad jakimś obozem. Widzimy ludzi

w stalowych mundurach biegających po dziedzińcu. Pociski naszych działek

walą w ściany baraków, w okna. Po chwili znów pod nami stacja, wagony

scan oloolo

Tomasz Szlagor, Mosquito Raidcr

Wydanie pierwsze

0 by Oficyna Wydawnicza KAGERO

LUBLIN 2006

Wszystkie prawa zastrzeżone.

Wykorzystywanie fragmentów tej książki do przedruków

w gazetach i czasopismach, w audycjach radiowych i programach telewizyjnych

bez pisemnej zgody Wydawcy jest zabronione.

Nazwa i znak serii zastrzeżone w UP RP

Redakcja: Damian Majsak

Fotografie: San Diego Aerospace Museum, M. Krzyżan, M. J. Murawski, T. Okraszewski

Ilustracja na okładce, sylwetki barwne: Arkadiusz Wróbel

Korekta: Karolina Żukowska

DTP: KAGERO STUDIO, Tomasz Gąska

ISBN 83-60445-87-7

Wydawca:

Oficyna Wydawnicza KAGERO

ul. Metgiewska 7-9 pok. 307-311, 20-952 Lublin

telyfax: 081 749 11 81, teł. 081 749 20 20

e-mail: kagero@kagero.pl, marketing@kagero.pl

www.kagero.pl

Mosguito Raider

www.kagero.pl

Prolog

T ak, już jesteśmy w rejonie wyznaczonego celu, gdzieś w środku mię

i ludzie rozbiegający się na wszystkie strony. Wygląda to na niewinną zaba

wę w gonionego na boisku, w jasny słoneczny dzień. Ten dom, który się

pod naszą bombą zawalił, robi wrażenie domku z kart, co się przewrócił za

jednym dmuchnięciem. Tylko że znad tego zburzonego domu unosi się kil

kadziesiąt metrów w górę chmura czerwonego, ceglastego kurzu. Nawet

mi do głowy nie przychodzi, że od tego naciskania palcem guzika mogą

tam na ziemi umierać ludzie" 1 .

w ten typ samolotu, takie jak stacjonujący w Swanton Morley 105. dywi

zjon (105. Sqn), którym dowodził kawaler DFC (Zaszczytnego Krzyża Lotni

czego) W/Cdr (podpułkownik) Simmons, pokładały wielkie nadzieje w no

wej, rewolucyjnej konstrukcji, która miała wkrótce zastąpić ich wysłużone

Blenheimy. Samolot, który otrzymali, przerósł ich najśmielsze oczekiwania.

105. dywizjon był zaprawioną w bojach jednostką. W czasie Bitwy

o Francję w 1940 roku wspierał działania Brytyjskiego Korpusu Ekspedycyj

nego, ponosząc przy tym wysokie straty z rąk niemieckich myśliwców. 4 lip

ca 1941 roku dywizjon wziął udział w śmiałym dziennym nalocie na Bremę,

za który ówczesny dowódca dywizjonu, Australijczyk W/Cdr Hughie

Edwards, otrzymał najwyższe odznaczenie brytyjskie za odwagę - Krzyż

Wiktorii. Następnie jednostkę przerzucono na Maltę, skąd jej Blenheimy

atakowały statki wiozące zaopatrzenie dla Afrika Korps generała (przyszłe

go feldmarszałka) Erwina Rommla. Jesienią 1941 roku resztki dywizjonu

wróciły do Anglii, by przezbroić się na nowy typ samolotu - de Havilland

Mosquito.

Wydawało się, że Geoffrey de Havilland, projektując swój lekki dzienny

bombowiec, nie bardzo rozumiał realiów współczesnego pola walki. Wiele

wskazywało na to, że Mosquito jest krokiem wstecz z co najmniej dwóch

powodów. Po pierwsze, był samolotem dwusilnikowym i dwumiejscowym,

który za dnia nie miał większych szans w starciu z „rasowymi" myśliwcami

jednomiejscowymi. Przekonali się o tym na własnej skórze Niemcy, których

Messerschmitty Bf 110 zostały zdeklasowane przez brytyjskie myśliwce

w czasie Bitwy o Anglię i poniosły ciężkie straty. Lekki dwumiejscowy bom

bowiec nie posiadał prędkości i zwrotności myśliwca jednomiejscowego, by

móc się przed nim bronić, ani dużego udźwigu bomb i licznych stanowisk

strzeleckich klasycznego bombowca. Oczywiście samolot dwusilnikowy miał

większy zasięg niż myśliwiec jednosilnikowy, ale do czego miał być po

trzebny samolot, który leciał daleko w głąb terytorium wroga, by zrzucić

kilka niewielkich bomb, narażając się po drodze na zestrzelenie przez co

raz silniejszą obronę przeciwlotniczą i coraz szybsze myśliwce wroga?

Dwumiejscowe maszyny świetnie sprawdzały się w roli samolotów rozpo

znawczych i myśliwców nocnych, gdzie oprócz pilota na pokładzie potrzeb

ny był również nawigator lub operator radaru, ale po bolesnych doświad

czeniach RAF-u z czasów Bitwy o Francję, o lekkim bombowcu nikt nie

chciał nawet słyszeć.

Po drugie, w dobie konstrukcji lotniczych z metali, Mosquito był samo

lotem zbudowanym... z drewna. Miejsca przenoszące obciążenie, jak dźwi-

rubieże Europy, gdzie szturm niemieckiej armii na Moskwę właśnie

wchodził w decydującą fazę. Tymczasem po drugiej stronie Europy, nad

kanałem La Manche, zalegająca nisko nad ziemią mgła i kłębiące się po

niebie ciężkie deszczowe chmury jak co roku wymuszały znaczne ograni

czenie aktywności w powietrzu. Zresztą Niemcy, którzy latem tego roku

przenieśli gros swoich sił na Wschód, już nie kwapili się tak bardzo, by

trwonić swoją Luftwaffe w potyczkach z Royal Air Force.

Ponad rok wcześniej, w sławetnej Bitwie o Anglię, Brytyjczycy obronili

swoją wyspę przed najazdem „Hunów" niemal u samych bram swojego kró

lestwa. W 1941 roku to brytyjski RAF zaczął „wychylać się", jak wówczas

określano te działania, na drugą stronę Kanału. Chociaż nękające wypady

myśliwców na przybrzeżne rejony Francji z pewnością miały pozytywny

wydźwięk propagandowy - Anglia już nie tylko broniła się, ale też atakowa

ła! - prozaiczna prawda była taka, że Anglicy „wychylać się", zwłaszcza, za

dnia, nie bardzo mieli czym. O ile angielskie ciężkie bombowce pod osłoną

ciemności docierały daleko w głąb III Rzeszy, taka sama operacja za dnia

byłaby samobójstwem, a ówczesne brytyjskie myśliwce Hurricane i Spitfire

miały zbyt mały zasięg i zbyt skromne uzbrojenie, by poczynić przeciwniko

wi znaczące szkody.

Nikt bardziej od załóg Blenheimów nie odczuwał tego impasu. Ten lek

ki angielski bombowiec zaprojektowano do taktycznego wsparcia wojsk

lądowych. Chociaż później próbowano mu znaleźć wiele innych ról zastęp

czych, m.in. samolotu szturmowego, rozpoznawczego czy nocnego myśliw

ca, pod koniec 1941 roku jego przydatność w Królewskich Siłach Powietrz

nych (RAF) stanęła pod znakiem zapytania. Dlatego też jednostki uzbrojone

1 M. Pruszyński, W Moskicie nad III Rzeszą, s. 268-269.

www.kagero.pl

Kroniki Wojenne

Mosąuito Raider

www.kagero.pl

Latający fortepian

B ył listopad 1941 roku. Oczy całego świata zwróciły się na wschodnie

gary skrzydeł i szkielet kadłuba, były wykonane z drewna świerkowego,

natomiast do pokrycia kadłuba użyto balsy obłożonej sklejką. Łączenia wy

konywano za pomocą kleju, wzmacniając je po wyschnięciu metalowymi

spinkami. Takie rozwiązanie stosowano wcześniej przy budowie dwupła

towców poruszających się z prędkością niewiele większą od samochodów.

To dość odważne rozwiązanie miało jednak swoje oczywiste zalety. Samo

lot był lekki, a drewno użyte do jego budowy łatwo było modelować, by

nadać konstrukcji jak najbardziej opływowe kształty, co wydatnie zwiększa

ło jego prędkość. 1 tak, nieoczekiwanie, w branży lotniczej mogli wykazać

się swoim kunsztem zakontraktowani przez de Havillanda stolarze z firm

meblarskich oraz fachowcy od produkcji... fortepianów. Kiedy już Mosqu-

ito, przez załogi zwany zdrobniale Mossie, udowodnił swoją przydatność,

bez cienia ironii nadano mu przydomek Wooden Wonder - „Cud z drewna".

W tamtym czasie w Anglii niełatwo było zdobyć zamówienie rządowe

na nowy samolot wojskowy. Trwała wojna, więc wszystkie zakłady lotnicze,

również te de Havillanda, były zajęte bieżącą produkcją już sprawdzonych

typów i podzespołów. Z tego powodu nad Mosquito aż trzykrotnie zawisła

groźba zarzucenia projektu. Brytyjskie Ministerstwo Lotnictwa, które mu

siało z rozwagą racjonować skromne dostępne środki, potrzebowało my

śliwców do obrony kraju i nie było zainteresowane lekkim bombowcem.

Nie bez znaczenia dla przetrwania nowego projektu de Havillanda był fakt,

że jego samolot miał być budowany z materiałów niestrategicznych. Wi

dziano w nim jednak przede wszystkim kandydata na myśliwca nocnego,

pilnie wówczas potrzebnego nad Wielką Brytanią, kiedy Luftwaffe po prze

granej Bitwie o Anglię zaczęła wysyłać swoje bombowce nocą. "';

3 października 1940 roku główna siedziba firmy de Havilland w Hat-

field została zbombardowana przez pojedynczego Junkersaju 88 z niemiec

kiej Kampfgruppe 77. Zginęło dwudziestu jeden pracowników, a kilkudzie

sięciu odniosło rany; zniszczeniu uległa też większość urządzeń do produkcji

Mosquito. Ta tragedia tylko bardziej zmobilizowała załogę de Havillanda do

pracy nad nowym samolotem; teraz mieli osobiste porachunki z Luftwaffe.

25 listopada 1940 roku syn konstruktora, Geoffrey de Havilland Junior,

wykonał pierwszy oblot Mosquito. Aby nie ryzykować zestrzelenia p'rzez

własną artylerię przeciwlotniczą, samolot w całości pomalowano na jaskra-

wożółty kolor. W czasie testów prototyp, wyposażony w silniki Rolls-Royce

Merlin 21, osiągnął prędkość 255 mil na godzinę (410 km/h), a w styczniu

następnego roku prześcignął w locie poziomym na pułapie 6000 stóp (oko

ło 1800 m) legendarnego Spitfire'a. To wystarczyło, by ruszyła produkcja

samolotu z przeznaczeniem do zadań PR (photo-reconnaissance), czyli roz

poznania fotograficznego. Na początku 1941 roku Ministerstwo Lotnictwa

zdecydowało się przeznaczyć część już zamówionych u de Havillanda eg

zemplarzy na wersję myśliwską do działań nocnych.

W lipcu 1941 roku prototyp wyposażony w silniki Merlin 61 osiągnął na

pułapie 28 500 stóp (blisko 8700 m) zawrotną wówczas prędkość 433 mil

na godzinę (696 km/h). Mosquito okazał się najszybszym dwusilnikowym

samolotem na świecie. Tak procentowało doświadczenie de Havillanda w bu

dowaniu cywilnych samolotów wyścigowych, które konstruował w okresie

międzywojennym. Tak duża prędkość nie była specjalnie potrzebna myśliw

cowi nocnemu, który zwalczał i tak dużo wolniejsze od niego bombowce,

ale z pewnością przypomniała wszystkim zainteresowanym, że przecież

Mosquito zaprojektowano jako szybki lekki bombowiec. Pozostało więc

tylko rozwiązanie kwestii niewielkiego udźwigu bomb.

Pierwsze Mosquito mogły zabierać tylko cztery bomby o wadze 250

funtów (113 kg) z powodu niewielkiej pojemności wewnętrznej komory

bombowej, ale po skróceniu lotek bomb 500-funtowych okazało się, że

można nimi zastąpić lżejsze 250-funtówki, a całkowity ciężar przenoszo

nego ładunku wzrósł aż do 2000 funtów (907 kg). Prototyp wersji bombo

wej, zwanej Mosquito B Mk IV, został oblatany 8 września 1941 roku.

W wersji bombowej samolot został wyposażony w przeszkloną kabinę

w „nosie" samolotu, skąd pełniący rolę bombardiera nawigator celował

i zrzucał bomby.

15 listopada w bazie 105. Sqn, który jako pierwszy miał zostać prze-

zbrojony na nowy wariant Mosquito, pojawił się pierwszy oblatywacz firmy

de Havilland, sam Geoffrey de Havilland Junior. Jeśli któryś z lotników 105.

Sqn miał jeszcze jakieś wątpliwości co do nowego samolotu, to popis akro

bacji, jaki dał nad lotniskiem młody de Havilland, musiał przekonać nawet

największych sceptyków. Pilotowana przez niego maszyna wykonywała tak

ciasne zwroty, że za końcówkami skrzydeł pojawiały się białe smugi kon

densacyjne, niczym w rasowym myśliwcu. Tylko strzelcy pokładowi z Blen-

heimów nie przejawiali entuzjazmu - w nowych samolotach nie było dla

nich miejsca. W grudniu 1941 roku 105. Sqn przeniósł się na leżące na

południe od Londynu lotnisko w Horsham St. Faith. Typowa „angielska"

pogoda znacznie utrudniała szkolenie załóg na nowym samolocie; ponadto

priorytet w niewielkiej produkcji zakładów de Havillanda miał Mosquito

w wersji nocnej. W efekcie, dopiero pod koniec maja 1942 roku 105. dywi

zjon ponownie osiągnął pełną gotowość bojową.

www.kagero.pl

Kroniki Wojenne

Mosąuito Raider

www.kagero.pl

odwetu za wielomiesięczne niemieckie naloty na Londyn i szereg

miast na południu Anglii, po raz pierwszy zebrali powietrzną armadę ponad

tysiąca bombowców, które zaatakowały Kolonię. Na ziemi rozpętało się ist

ne piekło. Niemców kompletnie zaskoczył tak potężny nalot; stare, zabyt

kowe miasto zmieniło się w morze płomieni. Kiedy w mroku przed świtem

ostatnie ciężkie bombowce przekraczały kanał La Manche w drodze do

swych baz w Anglii, na lotnisku w Horsham St. Faith S/Ldr (major) Oake-

shott i jego nawigator F/O (porucznik) Hayden zajmowali miejsca w kokpi-

cie Mosquito W4072 o kodzie bocznym „GB-D". Silniki Rolls-Royce Merlin

prychnęły niebieskawym dymem, w powietrzu zawirowały łopaty śmigieł,

z rur wydechowych błysnęły płomienie i dokładnie o czwartej rano Mosqu-

ito wytoczył się na pas startowy do historycznego lotu, pierwszego lotu

bojowego 105. Sqn na nowym typie samolotu.

Kiedy nad wciąż zasnutą dymami pożarów Kolonią nastał dzień, ku za

skoczeniu i niedowierzaniu mieszkańców Kolonii ponownie zawyły syreny,

obwieszczające kolejny nalot. Nad miastem pojawiły się jeden po drugim

cztery Mosquito, by z wysokości 24 000 stóp (7300 m) sfotografować noc

ne „dokonania" bombowców RAF i dołożyć swój ładunek bomb do ogólnej

dewastacji. Pierwsza maszyna wróciła do bazy o godzinie szóstej i pół go

dziny później wystartował kolejny Mosquito o kodzie bocznym „GB-C". P/O

(podporucznik) Kennard i P/O Johnson nie powrócili jednak z tego lotu.

W drodze powrotnej, dziesięć kilometrów na południowy zachód od An

twerpii, ich samolot dostał się pod silny ostrzał niemieckiej artylerii prze

ciwlotniczej i niedługo potem wpadł do morza. Ciała załogi fale wyrzuciły

na brzeg.

W południe wystartowały kolejne dwa Mosquito; Brytyjczykom bardzo

zależało na zdobyciu fotografii celu, by ocenić skuteczność pierwszego „na

lotu tysiąca bombowców", jednak obie załogi miały problem z wykonaniem

zdjęć - nad miastem wciąż zalegała potężna chmura dymu. Mosquito po

zbyły się nad celem swoich pięćsetfuntówek i wróciły bezpiecznie do bazy.

Również ostatni Mosquito, wysłany tego samego dnia wieczorem, nie przy

wiózł zdjęć. Misję fotografowania Kolonii powtórzono wieczorem następ

nego dnia, wysyłając dwa samoloty z 105. Sqn. Chociaż tym razem zadanie

wykonano, z lotu powrócił tylko jeden samolot; drugi - „GB-B" - został

zestrzelony, a jego załoga (pilot F/O Peerman i nawigator P/O Scott) trafiła

Mosquito B IV (n/ser DZ313), który po przydzieleniu do 105. dywizjonu nosit oznaczenie „GB-E".

Samolot nie powróci! z nalotu na Osnabriick 20 października 1942 roku. Załoga (F/Sgt Deeth

i W/O Hicks) zginęła. (San Diego Aerospace Museum)

do obozu jenieckiego Stalag Luft III w Żaganiu. Utrata dwóch załóg w ciągu

dwóch pierwszych dni działań bojowych była aż nadto dowodem, że nawet

szybki Mosquito nie dawał gwarancji bezpiecznego powrotu znad „Twier

dzy Europa".

W miarę wciąż skromnych możliwości loty kontynuowano. Rankiem

2 czerwca 1942 roku trzy Mosquito fotografowały efekty kolejnego zmaso

wanego nalotu nocnych bombowców RAF, tym razem wysłanych nad Essen.

Chociaż w trakcie tych misji bombowe Mosquito zrzucały swój ładunek

czterech pięćsetfuntówek niejako „przy okazji", a ich głównym zadaniem

było wykonanie zdjęć zbombardowanego poprzedniej nocy celu, Minister

stwo Lotnictwa uznało za słuszne rozbudowanie sił bombowych Mosquito

o kolejny dywizjon. Z Dalekiego Wschodu sprowadzono 139. dywizjon RAF

(139. Sqn), gdzie jednostka walczyła na lekkich bombowcach Hudson z Ja

pończykami. Dowodził nim W/Cdr Peter Shand, kawaler DFC (Zaszczytnego

Krzyża Lotniczego). Początkowo oba dywizjony stacjonowały razem w Hor

sham St. Faith, gdzie 139. Sqn nie tylko przejął część doświadczonych za

łóg 105. Sqn, ale również... pożyczał od drugiego dywizjonu samoloty, gdyż

swoich nie miał. Niewielka wydajność zakładów de Havillanda wciąż tylko

w części pokrywała zapotrzebowanie na Mosquito.

www.kagero.pl

Kroniki Wojenne

Mosguito Raider

www.kagero.pl

Pierwsze bomby na III Rzeszę

W nocy z 30 na 31 maja 1942 roku Brytyjczycy, którzy pałali chęcią

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika: